Kleszcz u psa – co robić? Wyciąganie, leczenie i potencjalne komplikacje

Zaledwie około 40% właścicieli zwierząt domowych chroni swoich podopiecznych przed pasożytami przez cały rok. Choć kleszcze w Polsce są najbardziej aktywne od wczesnej wiosny do początku zimy, ocieplanie się klimatu wymaga całorocznej profilaktyki.

Najbardziej narażonymi miejscami na ukąszenia kleszczy, które warto sprawdzać po każdym spacerze, to pachy, brzuch, okolice uszu i krocza, pod ogonem, na łokciach i pod obrożą.

Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jak rozpoznać i wyciągnąć kleszcz u psa oraz skutecznie przeciwdziałać chorobom odkleszczowym u psów.

Najważniejsze informacje z tego artykułu:

• Kleszcze to niewielkie, brązowe pajęczaki, które po napiciu się krwią zwiększają swój rozmiar kilkukrotnie.
• Żerują przede wszystkim w lasach, na łąkach i podmokłych terenach, lecz w sezonie można spotkać je niemalże wszędzie.
• Kleszcz u psa powinien być wyciągnięty natychmiast po jego zlokalizowaniu – najlepiej u lekarza weterynarii lub za pomocą specjalnego narzędzia.
• Te pajęczaki są nosicielami groźnych chorób zagrażających zdrowiu i życiu psów (a innych zwierząt towarzyszących oraz ludzi).
• W walce z kleszczami najbardziej skuteczna jest profilaktyka (obroże, preparaty skórne i tabletki), którą powinno się stosować przez cały rok, a w szczególności w szczycie sezonu (od wiosny do jesieni).

Jak wygląda kleszcz u psa?

Najczęściej spotykane gatunki tych pajęczaków w Polsce to kleszcz pospolity i kleszcz łąkowy, choć łącznie istnieje ich aż około 20 rodzajów. Odmiana łąkowa żeruje głównie na zwierzętach (natomiast pospolita na ludziach), dlatego kleszcze, które znajdujesz na sobie to raczej nie te same, które atakują Twojego zwierzaka.

Samice kleszczy są większe od samców. Przed żerowaniem mają około 5 mm. Kleszcze pospolite mają czerwony grzbiet i brązową tarczkę. Napite samice rosną do rozmiaru około 1 cm i przypominają niewielką, szarawą fasolkę. Samce są nieco mniejsze, o brązowym kolorze. Te owady mają osiem odnóży i nie latają.

Źródło: iStock

Jak wyciągnąć kleszcza?

Od momentu osiedlenia się kleszcza na zwierzęciu do wkłucia w skórę mija co najmniej kilka godzin, więc istnieje szansa na bezproblemowe ściągnięcie. Ryzyko zachorowania na niektóre choroby odkleszczowe pojawia się z momentem wkłucia. W przypadku innych zakażeń czas ten wydłuża się do kilku-kilkunastu godzin, więc niezwłoczne usunięcie pajęczaka jest kluczowe.

Źródło: iStock

Dla pewności prawidłowego wykonania zalecamy w tym celu udać się do gabinetu weterynaryjnego. Jeśli jednak wolisz zrobić to samodzielnie, najlepiej wykorzystać do tego specjalny przyrząd – pęsetę, pompkę, lasso, KleszczKartę lub kleszczołapkę. Przy większości z tych produktów znajdziesz instrukcję używania, której należy ściśle się trzymać.

W przypadku używania zwykłej pęsety robi się to tak samo jak u ludzi – zdecydowanym ruchem, po chwyceniu owada blisko skóry. Nigdy nie zgniataj pasożyta na ciele, nie odcinaj kleszcza, nie smaruj go żadnymi maściami ani nie zaciskaj pęsety, gdyż może to spowodować jeszcze głębsze wbicie się w skórę.

Od razu po wyciągnięciu kleszcza zdezynfekuj miejsce wbicia (oraz swoje dłonie) środkiem odkażającym, wodą utlenioną lub spirytusem.

Źle wyrwany kleszcz u psa – co robić?

Kleszcz u psa źle wyrwany oznacza, że po wyrwaniu korpusu w ciele pozostaje głowa pajęczaka. Wówczas należy podjąć kolejną próbę jej usunięcia. Nawet jej niewielki odłamek może spowodować zakażenie. Jeśli nie potrafisz zrobić tego samodzielnie, niezwłocznie udaj się do lekarza weterynarii. Warto odwiedzić gabinet nawet profilaktycznie, aby mieć pewność, że w skórze nie został urwany kleszcz u psa.

Objawy u psa po kleszczu

Ukłucie i żerowanie kleszcza u psa na jego skórze często pozostają niezauważone. Przeważnie nie powodują żadnych objawów, przy czym zagrażają zakażeniem groźnymi chorobami (wymienione poniżej). Dlatego tak ważne jest stosowanie środków profilaktycznych i częste oglądanie skóry psa, szczególnie po leśnych spacerach.

Pojawienie się objawów odkleszczowych u psa świadczy o rozwoju choroby, co jest już bardzo niebezpiecznym stanem. Dolegliwości zależą od rodzaju schorzenia. Poniżej opisaliśmy najbardziej typowe wśród nich. Do najpowszechniejszych należą:

• Wysoka temperatura,
• Duszność,
• Szybkie męczenie się,
• Kulawizna,
• Objawy nerwowe.

Choroby od kleszczy u psów

Warto wiedzieć, że jeden kleszcz może zarazić wieloma drobnoustrojami, a poniższe choroby często długo nie powodują żadnych objawów.

Źródło: iStock

• Kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowych – to najgroźniejsza choroba odkleszczowa, która dotyczy psów i ludzi (nie chorują na nią koty). Objawy kliniczne częściej obserwuje się u ludzi. Jeśli już występują u czworonogów, są podobne, lecz bardziej nasilone. Obejmują zaburzenia neurologiczne, zmiany zachowania, zaburzenia motoryki i upośledzenie odruchów. Może prowadzić do śmierci.
• Babeszjoza psów – atakuje krwinki czerwone i powoduje gorączkę, senność, wymioty, brak apetytu i ciemny odcień moczu.
• Anaplazmoza granulocytarna psów – wywołuje gorączkę, apatię, posmutnienie, zaburzenia apetytu, bolesność stawów.
• Borelioza – atakuje stawy, nerki oraz powoduje gorączkę, brak apetytu, osowiałość, zapalenie stawów kończyn, uszkodzenie nerek, trudność w oddawaniu moczu. Dotyczy przede wszystkim ludzi, lecz może występować także u psów i kotów.
• Erlichioza monocytarna – to ogólnoustrojowa choroba objawiająca się gorączką, powiększeniem węzłów chłonnych i śledziony, zmianami w obrębie oczu i zaburzeniami neurologicznymi.
• Hepatozoonoza – w przeciwieństwie do pozostałych rodzajów chorób odkleszczowych, ta powodowana jest przez połknięcie pajęczaków. Powoduje gorączkę, sztywny chód, osłabienie mięśni, posmutnienie, a w stanach zaawansowanych bolesne zapalenie mięśni i kości.

W ostrych przypadkach choroby od kleszczy u psa powodują objawy neurologiczne, zaburzenia ruchu, spadek masy ciała, krwawienie z błon śluzowych, powiększenie niektórych narządów, a nawet śmierć.

Leczenie psa po ukąszeniu kleszcza

Po usunięciu kleszcza najlepiej uważnie obserwować psa i pozostać wyczulonym na ewentualne niepokojące objawy. Jeśli istnieje podejrzenie, że kleszcz u psa utrzymywał się dłużej niż 48 godzin, należy porozmawiać na ten temat z lekarzem weterynarii, który może zalecić profilaktyczną antybiotykoterapię.

Leczenie psa po ukąszeniu kleszcza sprowadza się głównie do podawania antybiotyków. Polepszenie stanu jest też możliwe po zastosowaniu terapii immunosupresyjnej i leków przeciwzapalnych. Może w tym pomóc olej CBD o silnych właściwościach łagodzących stany zapalne.

Profilaktyka – jak zapobiec chorobom od kleszczy u psów?

Aktualnie coraz większą popularność zyskują tabletki przeciwkleszczowe z substancjami czynnymi (afoksolaner, fluralaner, sarolaner i lotilaner), które łączą się z osoczem, a po spożyciu przez kleszcza doprowadzają do jego paraliżu i śmierci. Działają skutecznie przez około 1-3 miesiące.

Opiekunowie psów często stosują też obroże przeciwkleszczowe. Są one bardzo łatwe w aplikacji i mogą chronić psy nawet do ośmiu miesięcy. Obroża działa już po 48 godzinach. Powinna być założona dość ciasno – tak, aby można było włożyć pod nią dwa palce.

Źródło: iStock

Ostatnim rodzajem są preparaty spot-on. W przypadku skórnych repelentów należy uniemożliwić psu wchodzenie do wody na kilka dni przed i po aplikacji. Mają najkrótszy okres działania (4-5 tygodni).

Niestety nie istnieje stuprocentowo skuteczna metoda ochrony psa przed kleszczami. Jeśli Twój zwierzak często przebywa na zewnątrz (szczególnie w lasach i wśród roślinności), może być konieczne zastosowanie podwójnego zabezpieczenia.

---